آموزش رگلاژ ترمز دستی با روش های مختلف

ترمز دستی ماشین یکی از قطعات مهم در خودرو محسوب می شود که در کنار سایر قطعات سیستم ترمز، باعث متوقف شدن خودرو می شود. ترمز دستی ها با هدف نگه داشتن خودرو در شیب پایین مورد استفاده قرار می گیرند و به اندازه سیستم ترمز، قدرت زیادی برای متوقف کردن ماشین ندارند. با این حال عملکرد مناسب ترمز دستی آنقدر ضروری است که پیشنهاد می کنیم حتما سرویس دوره ای آن را در اولویت خود قرار دهید. رگلاژ ترمز دستی، یکی از اقداماتی است که با هدف بهبود عملکرد ترمز دستی ماشین انجام می شود. رگلاژ کردن ترمز دستی باید با توجه به اصول خاصی انجام شود که در ادامه این مقاله قصد داریم به طور کامل در مورد آن ها با شما صحبت کنیم.

منظور از رگلاژ خودرو چیست؟

رگلاژ در خودرو با هدف تنظیم کردن دوباره هر بخش از خودرو که به مرور زمان تنظیمات آن از حالت اولیه و صحیح خود خارج شده است، انجام می شود. هر یک از قطعات خودرو هم مانند گوشی تلفن همراه، لپ تاپ و سایر لوازم الکترونیکی نیاز دارند تا به تنظیمات اولیه کارخانه خود بازگردند تا بتوانند عملکرد بهتری از خود نشان دهند. در غیر این صورت عملکرد این قطعات نیز دچار مشکل می شود و نمی توان به درستی از خودرو استفاده کرد.

یکی از اجزای مهم خودرو که باید به صورت دوره رگلاژ شود تا عملکرد آن دچار مشکل نگردد؛ ترمز دستی ماشین است. ترمز دستی ماشین بر روی چرخ های عقب هر نوع ماشینی از جمله پژو پارس، تیبا، پراید و … نصب می شود تا بتواند خودرو را در شیب 30 درجه در جای خود ساکن نگه دارد. بنابراین، هر زمانی که ترمز پایی نمی تواند به خوبی عمل کند، این ترمز دستی است که می تواند با عملکرد مناسب خود، ماشین را در جای ثابت نگه دارد.

ترمز دستی چیست؟

قبل از اینکه بخواهیم به طور کامل در مورد رگلاژ ترمز دستی با شما صحبت کنیم، ابتدا باید این قطعه از ماشین را معرفی نماییم. ترمز دستی مانند لنت ترمز پژو 405 با هدف کنترل کردن ماشین در آن استفاده می شود. با این حال عملکرد این ترمز با سیستم ترمز اصلی کاملا متفاوت است. ترمز دستی ماشین می تواند آن را در شیب 30 درجه در حالت توقف نگه دارد؛ اما این ترمز قادر به متوقف کردن ماشین به طور کامل نیست.

عملکرد ترمز دستی به گونه ای است که می توانید در صورت بروز مشکل در حین رانندگی، از آن برای کاهش سرعت خودرو استفاده کنید. بنابراین، استفاده از ترمز دستی به جای ترمز اصلی ماشین امکان پذیر نیست؛ اما برای پارک خودرو در سطوح شیب دار، رانندگی در شیب جاده ها و انجام حرکات نمایشی، می توان از ترمز دستی استفاده کرد.

انواع ترمز دستی

ترمزهای دستی از نظر عملکرد و ساختار به دو دسته ترمزهای دستی اهرمی و دکمه ای تقسیم بندی می شوند که هر کدام کاربردهای متنوعی دارند. شناخت هر یک از انواع این ترمزهای دستی و کاربردهای آن ها، برای رگلاژ ترمز دستی بسیار مهم است. در ادامه انواع ترمز دستی ها را به شما معرفی می کنیم.

ترمز دستی اهرمی

یکی از انواع ترمزهای دستی در ماشین ها، ترمز دستی اهرمی است. همانطور که از نام این ترمز دستی مشخص است، به صورت یک اهرم در کنار صندلی راننده و پشت اهرم دنده قرار دارد. در برخی از مواقع نیز این ترمزهای دستی به صورت پدالی هستند. ترمز دستی اهرمی یا مکانیکی بیشتر در ماشین های ایرانی و خودروهای قدیمی استفاده می شود. در این مدل از ترمز دستی، اهرم یا پدال با کمک یک کابل به لنت ترمز عقب ماشین پراید یا هر خودروی دیگری متصل می شود. هر زمانی که اهرم کشیده شود یا پدال فشار داده شود، لنت های عقب درگیر می شوند و خودرو متوقف خواهد شد.

ترمز دستی دکمه ای

در ماشین های جدید و بروز، دیگر خبری از ترمز دستی اهرمی نیست. ترمز دستی دکمه ای جای این دسته از ترمزهای دستی اهرمی را گرفته است. روی ترمز دستی دکمه ای، یک دکمه قرار دارد که روی آن حرف P نوشته شده است. این ترمز دستی برخلاف ترمز دستی اهرمی که در پشت دنده استفاده می شود، در کنار فرمان استفاده می شود و در دسترس راننده خواهد بود. این مدل از ترمز دستی، همان ترمز دستی برقی است که خود دارای دو مدل مختلف است. نوع اول ترمز دستی برقی با کمک یک کابل ماشین را متوقف می کند، ولی نوع دوم به واسطه یک تراشه الکترونیکی می تواند ترمز چرخ های عقب را فعال کند.

علائم خرابی ترمز دستی چیست؟

قبل از توضیح رگلاژ ترمز دستی باید در مورد علائمی با شما صحبت کنیم که نشان می دهند ترمز دستی ماشین شما خراب شده اند. خراب شدن ترمز دستی می تواند برای شما نگران کننده باشد. به خصوص اگر عادت دارید ماشین خودتان را در سربالایی ها پارک کنید.

با این حال در اکثر مواقع با تنظیم مجدد ترمز دستی می توان مشکل را برطرف کرد. اگر احساس می کنید که در سرازیری ها با کشیدن ترمز دستی، ماشین متوقف نمی شود؛ باید حتما به سالم بودن ترمز دستی ماشین خودتان شک کنید. البته همیشه علائم خرابی ترمز دستی به این سادگی نیستند و گاهی آنقدر پیچیده هستند که نمی توانید به راحتی متوجه آن ها شوید. در ادامه به برخی از علائم خرابی ترمز دستی اشاره می کنیم که اگر متوجه این علائم شدید، حتما باید به فکر تعمیر ترمز دستی باشید.

·        مشکل در چراغ چک ترمز دستی

یکی دیگر از موارد که نشان می دهد ترمز دستی شما خراب شده و نیاز به بررسی داشتن، روش شدن چراغ چک ترمز دستی است. در اکثر ماشین ها در کنار نشانگر سرعت، چراغ هشداری با علامت P وجود دارد که مربوط به ترمز دستی است. اگر ترمز دستی را بخوابانید، این چراغ خاموش می شود. ولی اگر پس از کشیدن ترمز دستی متوجه شدید چراغ هنوز روشن است، باید به سلامت ترمز دستی شک کنید.

·        خرابی اهرم ترمز دستی

همانطور که توضیح دادیم، ترمز دستی اهرمی دارای یک دکمه است که باید برای پایین آوردن اهرم، این دکمه را فشار دهید تا آسیبی به ترمز دستی وارد نشود. برخی از افراد تصور می کنند که با زور زیاد می توانند ترمز دستی را بکشند و این موضوع آسیب زیادی به ترمز دستی وارد می کند. در صورتی که دندانه های داخل اهرم دچار خرابی شوند، پایداری ترمز دستی نیز دچار مشکل می شود و ممکن است شاهد خرابی ترمز دستی باشید.

·        حرکت نکردن خودرو به صورت عادی

گاهی اوقات رانندگان ترمز دستی را پایین می کشند، ولی به دلیل اینکه اصطکاک زیادی بین کفشک و کاسه ترمز وجود دارد، نمی توان ماشین را به درستی حرکت داد. در این صورت عملکرد ماشین دچار مشکل و نقص خواهد شد.

·        حرکت کردن ماشین پس از کشیدن ترمز دستی

اگر در شیب 30 درجه، ماشین را متوقف کرده اید و ترمز دستی را نیز کشیده اید، ولی متوجه حرکت ماشین هستید؛ باید بگوییم که به احتمال زیاد ترمز دستی شما دچار نقص شده است. ممکن است کابل ترمز دستی که به لنت ترمز سمند متصل شده است، دچار خرابی شده باشد یا اینکه در ماشین های جدید سیستم الکترونیکی دچار نقص شود.

·        کمتر شدن شتاب ماشین

یکی از مواردی که نشان می دهد ترمز دستی دچار خرابی شده است، مشکل در شتاب خودرو است. کم شدن شتاب خودرو می تواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد. اگر در حین رانندگی متوجه شدید که شتاب ماشین پایین آمده است، باید به سلامت ترمز دستی شک کنید و در صورت نیاز ماشین را نزد یک تعمیرکار متخصص ببرید.

نحوه رگلاژ ترمز دستی

ترمز دستی خودرو یک ترمز کمکی است که می تواند در کنار لنت ترمز کفشکی عقب خودروهای مختلف، عملکرد بسیار مهمی را ایفا کند. گاهی اوقات لقی میان لنت و کاسه چرخ وجود دارد که به علت سایش میان لنت ها اتفاق می افتد. این مقدار لقی ثابت و پایدار نیست و ممکن است در طول زمان افزایش پیدا کند. به همین خاطر رگلاژ ترمز دستی به صورت دوره ای از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و باید حتما به صورت منظم این کار را انجام دهید.

اگرچه رگلاژ ترمز دستی برای ماشین های 405 و پراید می تواند توسط خود افراد نیز انجام شود، اما توصیه متخصصین این حوزه این است که این کار را به افراد متخصص و باتجربه بسپارید. چرا که نحوه رگلاژ کردن ترمز دستی با دو روش دستی و اتوماتیک قابل انجام است که هر کدام مراحل متفاوتی دارند. در ادامه مقاله بیشتر با نحوه رگلاژ ترمز دستی آشنا می شوید، ولی اگر در این زمینه متخصص نیستید، پیشنهاد می کنیم که این کار را به افراد باتجربه بسپارید.

روش های رگلاژ ترمز دستی

رگلاژ ترمز دستی می تواند توسط خود راننده و بدون نیاز به مراجعه حضوری به تعمیرکاران متخصص انجام شود. ولی اگر دو روش زیر را برای رگلاژ ترمز دستی امتحان کردید، اما آن نتیجه ای که باید را ندیدید، حتما باید به متخصص این کار مراجعه نمایید.

روش اول رگلاژ ترمز دستی

روش اولی که برای رگلاژ ترمز دستی وجود دارد که می توانید از آن برای تنظیم مجدد ترمز دستی کمک بگیرید، مطابق با مراحل زیر است. دقت کنید که این مراحل باید تک به تک انجام شوند تا نتیجه نهایی تنظیم مجدد ترمز دستی است. بنابراین، حتما برای انجام این کار مراحل مختلف را انجام دهید.

• در ابتدا باید ترمز دستی را پایین بکشید و درب کنار ترمز دستی را باز کنید تا پیچ رگلاژ را مشاهده کنید.
• پیچ رگلاژ را به اندازه ای بچرخانید که وقتی ترمز دستی پنج دندانه را بالا آوردید، متوجه سفت شدن آن شده باشید.

نکته مهم:  دقت داشته که پیچ رگلاژ نباید بیش از حد سفت شود. چون در این صورت لنت ترمز پژو 405 بیش از حد داغ خواهد شد و این موضوع تمام شدن زود هنگام لنت ترمز و نیاز به خرید لنت مجدد را به همراه دارد.

روش دوم رگلاژ ترمز دستی

روش دیگری که برای رگلاژ ترمز دستی وجود دارد، مطابق با مراحل زیر قابل انجام است. این روش نسبت به روش قبل پیچیده تر است، اما تاثیر زیادی روی بهبود عملکرد ترمز دستی ماشین شما خواهد داشت.

• در ابتدا باید ماشین خود را در یک مکان بدون شیب پارک کنید.
• ترمز دستی را به طور کامل پایین بکشید.
• پیچ رگلاژ را تا حدی که یک دور از آن باقی بماند و به طور کامل شل نشود، باز کنید.
• اهرم ترمز دستی را به مدت 4 الی 5 بار متوالی بالا و پایین ببرید.
• حال مجددا ترمز دستی را بالا بکشید و خودرو را روشن کنید.
• حال می بایست پدال ترمز را 3 بار با حداکثر نیرو فشار دهید و رها کنید. دقت داشته باشید که هر بار باید 3 الی 4 ثانیه پدال ترمز را نگه دارید.
• در مرحله بعدی باید ماشین را خاموش کنید.
• حالا نوبت به سفت کردن پیچ رگلاژ می رسد. می بایست پیچ رگلاژ را به اندازه ای سفت کنید که اگر ترمز دستی به اندازه 9 دندانه بالا آمد، شاهد سفت شدن ترمز دستی باشید.

رگلاژ ترمز دستی با روشی ساده

رانندگی با ماشین زمانی می تواند ایمن باشد که از صحت سلامت قطعات خودرو مطمئن باشید. یک مشکل کوچک در خودرو مانند خرابی ترمز دستی، می تواند تاثیر بسیار زیادی روی سلامت شما و سرنشینان خودرو داشته باشد. تنظیم مجدد ترمز دستی که با نام رگلاژ شناخته می شود، روشی است که با هدف تنظیم ترمز دستی و بهبود عملکرد آن انجام می شود. اگر این کار را به صورت دوره ای انجام دهید، از صدما مالی و جانی جلوگیری می کنید.

تا به اینجای مقاله شما را با 2 روش رگلاژ ترمز دستی آشنا کردیم. اما اگر قصد دارید مراحل رگلاژ ترمز دستی را با روش ساده انجام دهید، می توانید از روش اتوماتیک کمک بگیرید. برای این کار می بایست همانطور که در حال حرکت در دنده عقب هستید، یک دفعه ترمز دستی را بکشید و سپس به حرکت رو به جلوی خود ادامه دهید و دوباره ترمز دستی را بکشید. اگر این عمل را چندین بار تکرار کنید، عمل رگلاژ ترمز دستی شما به صورت اتوماتیک و بدون تغییر چرخش پیچ رگلاژ انجام خواهد شد.

رگلاژ ترمز دستی ۴۰۵

پژو 405 یکی از خودروهای محبوب در ایران خودرو است که به دلیل داشتن کیفیت بالا و همچنین قطعات مکانیکی فراوان در کشور ایران، توانسته محبوبیت بسیار زیادی در میان مردم پیدا کند. اگرچه کیفیت قطعات این ماشین بالا است؛ اما این بدین معنی نیست که نباید رگلاژ ترمز دستی و سایر قطعات خودرو را انجام دهید. رگلاژ ترمز دستی 405 می تواند مطابق با مراحلی که در این مقاله توضیح دادیم، انجام شود. دقت کنید که رگلاژ ترمز دستی 405 با روش های مختلفی امکان پذیر است؛ اما اگر تخصصی در این رابطه ندارید و یا حتی پس از رگلاژ عملکرد ترمز دستی شما بهبود پیدا نکرد، باید با افراد متخصص برای رفع این مشکل مشورت کنید.

رگلاژ ترمز دستی تیبا

تیبا جزء خودروهای محبوب سایپا است که از زمان ورود خودش توانست نظرات زیادی از مردم را به خود جلب کند. اما با وجود ماشین هایی همچون ساینا و کوییک، فروش این ماشین چندان زیاد نبوده و تعداد تیبا در کشور ایران زیاد نیست. رگلاژ ترمز دستی تیبا نیز باید مانند هر ماشین دیگری به صورت دوره ای انجام شود. اگر به صورت دوره ای این کار را انجام دهید، می توانید از روش اتوماتیک برای رگلاژ ترمز دستی استفاده کنید. در غیر این صورت کمک گرفتن از روش های دستی می تواند راه حل مطمئن تری باشد.

رگلاژ ترمز دستی پراید

فراوان ترین ماشینی که در ایران شاهد آن هستیم، پراید است. معمولا افرادی که صاحب پراید هستند از این ماشین کار زیادی می کشند. به غیر از رانندگی در جاده، در ترافیک های شدید شهری نیز برای جابجا کردن مسافر حرکت می کنند. کشیدن ترمز دستی به صورت ممتد و در دفعات زیاد در خودروی پراید، می تواند باعث خرابی لنت ترمز عقب پراید نیز شود. علاوه بر آن این موضوع رگلاژ ترمز دستی پراید را ضروری تر می کند. با توجه به اینکه ممکن است نیاز به تنظیم مجدد ترمز دستی پراید به دفعات داشته باشید، پیشنهاد ما این است که از روش های ذکر شده از این مقاله برای این کار استفاده کنید.

رگلاژ ترمز دستی سمند

سمندهای قدیمی دارای لنت ترمز عقب کاسه ای هستند. اما مدل های جدید این ماشین نیاز به لنت ترمز دیسکی سمند دارند که با لنت های ترمز دنا مشترک هستند. رگلاژ ترمز دستی سمند باید مطابق با نوع لنت ترمز آن انجام شود. می توانید از روش های دستی و اتوماتیک برای رگلاژ ترمز دستی ماشین سمند کمک بگیرید یا اینکه به تعمیرکار برای انجام این کار مراجعه نمایید.

رگلاژ ترمز دستی پژو پارس

پژو پارس مانند سمند، جزء خودروهایی است که از قدیم تا به امروز پیشرفت های زیادی در ساختار خود داشته است. برخی از مدل های لنت ترمز پژو پارس برای چرخ های عقب به صورت کاسه ای تولید شده اند و برخی دیگر به صورت دیسکی که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. برای رگلاژ ترمز دستی پژو پارس، می توانید مطابق با نوع لنت عقب پژو پارس، این کار را انجام دهید تا خیالتان از بابت تنظیم مجدد لنت ترمز راحت باشد. اگر روی عملکرد ماشین خود حساسیت دارید، پیشنهاد می کنیم که کار رگلاژ ترمز دستی پژو پارس را به افراد متخصص بسپارید.

انواع رگلاژ ترمز دستی روی چرخ

همانطور که چندین بار در این مقاله توضیح دادیم، نحوه رگلاژ ترمز دستی روی سیستم ترمز دیسکی و کفشکی متفاوت است. با توجه به اینکه ترمز دستی روی لنت های عقب ماشین ها نصب می شود، بسیار مهم است که ابتدا نوع لنت ترمز نصب شده برای چرخ های عقب ماشین را بشناسید و سپس مطابق با آن، مراحل رگلاژ ترمز دستی را انجام دهید. انواع رگلاژ ترمز دستی بر اساس نوع چرخ به شرح زیر است.

رگلاژ ترمز دستی از نوع کفشکی

سیستم ترمز کاسه ای که با نام ترمز کفشکی نیز معروف است، یکی از سیستم های ترمز قدیمی است که در اکثر خودروهای سایپا و برخی از ماشین های ایران خودرو شاهد آن هستیم. عملکرد این سیستم ترمز به این گونه است که ابتدا فشار هیدرولیک به سیلندر و پیستون وارد می شود. این فشار تبدیل به نیروی اصطکاکی بین لنت و دیسک ترمز می شود و سرعت خودرو به این واسطه کاهش پیدا خواهد کرد.

برای رگلاژ کردن ترمز دستی نصب شده روی سیستم ترمز کاسه ای، باید توجه داشته باشید که کمی لقی بین لنت و کاسه وجود داشته باشد. در صورتی که قصد دارید رگلاژ ترمز دستی نصب شده روی سیستم ترمز کاسه را انجام دهید، می توانید هر چند وقت یکبار به صورت دستی زیر محور چرخ جک بزنید و پیچ رگلاژ را بچرخانید تا کاسه چرخ با لنت تماس پیدا کند. سپس با پیچاندن رگلاژ در جهت عکس، کار رگلاژ ترمز دستی انجام می شود.

برای رگلاژ اتوماتیک ترمز دستی از نوع کفشکی نیز باید طبق روش ساده ای که توضیح دادیم پیش بروید. بدین صورت که دنده عقب حرکت کنید و یک دفعه لنت ترمز را بکشید و دوباره رو به جلو حرکت کنید و ترمز دستی را بکشید. اگر این کار را چند بار تکرار کنید، ترمز دستی شما رگلاژ خواهد شد.

رگلاژ ترمز دستی از نوع دیسکی

لنت ترمز دیسکی جدیدترین مدل لنت ترمز است که روی سیستم ترمز دیسکی نصب می شود و می تواند عملکرد مهمی در متوقف کردن ماشین داشته باشد. برخی از مدل های جدید ماشین های ایرانی و اکثر ماشین های خارجی دارای سیستم ترمز عقب از نوع دیسکی هستند. طراحی این نوع سیستم ترمز به گونه ای است که تنظیمات آن به صورت اتوماتیک انجام می شود.

رگلاژ ترمز دستی از نوع دیسکی نیز مطابق با همان مواردی که توضیح دادیم، قابل انجام است. اما اگر پس از رگلاژ کردن ترمز دستی ماشین خود متوجه عملکرد مناسب آن نشدید، پیشنهاد ما این است که به یک تعمیرکار مراجعه کنید تا شرایط سیستم ترمز و ترمز دستی شما را بررسی کند.

سخن پایانی

اهمیت رگلاژ ترمز دستی به قدری است که به رانندگان محترم توصیه می شود این کار را به صورت دوره ای انجام دهند. در غیر این صورت ممکن است عملکرد نادرست ترمز دستی، در موقعیت های خطرناک کار دست رانندگان خودرو بدهد. می توانید برای رگلاژ ترمز دستی از روش هایی که در این مقاله به شما توضیح دادیم، کمک بگیرید. البته در برخی از موارد مشکل متوقف نشدن خودرو یا حرکت کردن آن ناشی از خرابی لنت ترمز عقب است. بنابراین، می توانید برای خرید لنت ترمز عقب ماشین های مختلف به سایت یدک پارت مراجعه کنید و در صورت نیاز آن ها را تعویض نمایید.

سوالات متداول

پیچ رگلاژ ترمز دستی کجاست؟

پیچ رگلاژ ترمز دستی در کنار ترمز دستی قرار دارد. برای مشاهده این پیچ باید درب کناری ترمز دستی را باز کنید تا آن را مشاهده نمایید.

آیا می توان در منزل و بدون نیاز به تعمیرکار ترمز دستی را رگلاژ کرد؟

در صورت خراب نبودن کابل و لنت ترمز، بله امکان رگلاژ کردن ترمز دستی در منزل مطابق با دستورالعمل های توضیح داده شده در این مقاله وجود دارد.

اگر رگلاژ ترمز دستی توسط راننده به درستی انجام نشد، چه کنیم؟

در چنین مواقعی احتمالا سیم یا کابلی که ترمز دستی را به لنت متصل کرده است، آسیب دیده و نیاز به تعویض دارد. حتما به تعمیرکار متخصص برای رفع این مشکل مراجعه کنید.