باطری خودرو چیست؟ همه نکات مهم در مورد باتری خودرو

باطری خودرو چیست؟

عملکرد صحیح سیستم الکتریکی خودرو به سلامت باطری آن بستگی دارد. بااین‎حال، توجه بسیاری از صاحبان خودرو بیشتر به موتور ماشین است تا باطری. یک باطری خودرو به طور متوسط 3 تا 5 سال دوام می‎آورد. البته نوع عادات رانندگی و قرار گرفتن باطری در معرض بعضی مواد می‎تواند عمر آن را کوتاه کند.

ما اینجا هستیم تا به شما کمک کنیم دقیقاً بفهمید در باطری خودرو و سیستم الکتریکی آن چه می‌گذرد. مطمئنا هرچه اطلاعات شما در این زمینه بیشتر باشد، کمتر به مشکل بر می‎خورید.

وظیفه باطری خودرو

در واقع باطری خودرو الکتریسیته لازم برای تغذیه تمام اجزای الکتریکی خودرو را تأمین می‎کند. بنابراین همانطورکه احتمالاً متوجه شده‎اید، بدون قدرت باطری اتومبیل شما روشن نمی‎شود.

وقتی اتوموبیل خود را روشن می‎کنید، یک واکنش شیمیایی در داخل باطری خودرو رخ می‎دهد. باطری خودرو این انرژی شیمیایی را به انرژی الکتریکی لازم برای تغذیه خودرو تبدیل می‎کند و ولتاژ را به استارت می‎رساند. باطری نه تنها انرژی مورد نیاز برای راه‎اندازی ماشین شما را تامین می‌کند، بلکه به‎عنوان منبع انرژی باعث تثبیت ولتاژ می‎شود تا موتور شما همچنان کار کند. بنابراین با وجود اینکه سایز باطری خودرو کوچک است اما قدرت بسیار زیادی دارد.

انواع باطری خودرو

به طور کلی باطری‎های خودرو به دو دسته باطری سربی-اسیدی (سلید) و باطری اتمی (غیر سلید) تقسیم می‎شوند. در ادامه به جزئیات هرکدام اشاره خواهیم کرد.

باطری سربی-اسیدی

این نوع از باطری‎ها، رایج‎ترین نوع باطری خودرو هستند که برای به حرکت درآوردن اتوموبیل به یک واکنش شیمیایی میان سرب و اسید نیاز دارند. در واقع یک صفحه سرب و یک صفحه اکسید سرب در یک محلول الکترولیت اسید سولفوریک غوطه‎ور شده‎اند که باعث ایجاد واکنش بین دو صفحه می‎شود. اسید سولفوریک بر روی صفحه دی اکسید سرب واکنش ایجاد می‎کند و باعث می‎شود این صفحه یون و سولفات سرب تولید کند.

یون‎های تولید شده توسط صفحه دی اکسید سرب به صفحه مجاور واکنش داده و هیدروژن و سولفات سرب تولید می‎کنند. در نهایت این واکنش‎ها باعث تولید الکترون می‌شوند. الکترون‎ها در اطراف صفحات می‎چرخند و برق ایجاد می‎کنند. برق از پایانه‎های باطری خارج می‏شود تا موتور شما روشن شود و وسایل الکتریکی مانند رادیو، چراغ‏های داخلی و چراغ‎های جلو انرژی الکتریسیته داشته باشند.

نکته جالب این است که این واکنش شیمیایی کاملاً برگشت‎پذیر است. به‏همین‏دلیل است که می‎توانید باطری خودرو خود را شارژ کنید. با اعمال یک جریان الکتریکی با ولتاژ مناسب به باطری، دوباره سرب و دی اکسید سرب روی صفحات ایجاد می‎شوند.

یک باطری سربی معمولی دارای شش سلول است. هر سلول قادر است حدود 2 ولت انرژی تولید کند. در اکثر باطری‎های خودرو شما شش سلول دارید و به‏ همین‏ دلیل 12 ولتی هستند.

ویژگی بارز این نوع باطری خودرو نسب به باطری اتمی این است که سریع‎تر شارژ می‎شود و می‎تواند مدت زیادی شارژ نگه دارند. عمر طولانی‎تری دارد و نباید هیچ‎وقت به‎صورت 100 درصدی شارژ شود. از نظر قیمت، نسبت به باطری اتمی قیمت مناسب‎تری دارد. با توجه به اینکه نیاز به مراقبت خاصی ندارد و احتمال خراب شدن آن پایین است.

باطری اتمی

باطری‎های اتمی به دو دسته هیبریدی و آلیاژی تقسیم می‏شوند. این نوع از باطری‎های خودرو از دو مواد اولیه آنتیموان و کلسیم (به‎جای سرب و کلسیم در باطری‎های سربی-اسیدی) تشکیل شده‏اند و ساختار جالبی دارند.

در ساخت آن‎ها ابتدا تعداد زیادی صفحه شارژ می‎شود. سپس همه صفحه‎هایی که شارژ شده‎اند روی هم قرار می‎گیرند و با توجه به تغییراتی که در آن‎ها رخ می‎دهد مانند یک قالب در می‏آیند. این ساختار در آب‏وهوای گرم عملکرد بهتری دارد.

معمولا ساختار بیرونی یک باطری خودرو اتمی دارای سه چراغ سفید، سبز و قهوه‎ای رنگ است. روشن شدن چراغ سفید به این معنی است که باطری خودرو شما خراب شده است یا درست کار نمی‏کند. اگر چراغ سبز روشن شود یعنی باطری شما سالم است و کاملا شارژ شده است. درصورتی‏که چراغ قهوه‏ای روشن شد یعنی باطری خودرو شما سالم است اما شارژ کافی ندارد.

دو نسل جدید از باطری های خودرو

جالب است بدانید که نسل جدید باطری‎های پیشرفته خودرو از نوع باطری‎های لیتیوم-یونی و باطری‎های NiMh است. باطری‏های لیتیوم-یونی شباهت زیادی به باطری‏های NiMh دارند. این‎ها در مقایسه با باطری‎های سربی-اسیدی قدیمی، پایدارتر بوده و برای مدت زمان طولانی‎تری شارژ نگه می‏د‎ارند. البته توانایی آزادسازی سریع‎تر شارژ را نیز دارند. به‏همین‏دلیل عملکرد و قیمت بالاتری دارند.

متاسفانه باطری‎های لیتیوم-یونی برای استفاده در هوای بسیار سرد ایده‏آل نیستند زیرا در دمای زیر انجماد آسیب می‎بینند. یکی دیگر از نکات منفی آن‎ها این است که طول عمر کوتاهی دارند. اگر ولتاژ سلول‎های این نوع از باطری خودرو به زیر حد معینی برسد، سریعا خراب می‎شود.

اصولا از باطری‏های NiMh برای خودروهای هیبریدی استفاده می‎شود. اگرچه سریع شارژ می‎شوند اما در صورت عدم استفاده از آن‎ها به سرعت دشارژ می‎شوند. باطری‏های NiMh از آلیاژ جذب‎کننده هیدروژن به‎عنوان الکترود منفی و نیکل اکسی هیدروکسیدها به‎عنوان الکترود مثبت استفاده می‎کنند.

پیشنهاد می‎کنیم در مورد خرید بهترین باطری ماشین و به‎صرفه‎ترین قیمت باطری خودرو، حتما با یک مکانیک خبره مشورت کنید.

علائم خرابی باطری ماشین

اطمینان از سلامت باطری خودرو امکان رانندگی لذت ‎بخش و بدون دردسر را برای شما فراهم می‎کند. شایع‎ترین علائمی که نشان می‎دهند باطری خودرو شما نیاز به شارژ کردن یا تعویض دارد عبارتند از:

1 – روشن شدن چراغ هشداردهنده باطری که روی داشبورد اتوموبیل قرار دارد

2 – کم نور شدن چراغ‏های جلوی اتوموبیل. زیرا وقتی باطری ضعیف است، قدرت کافی برای تامین انرژی الکتریسیته قطعات برقی خودرو را ندارد.

3 – نیاز به فشار دادن بیشتر پدال گاز هنگام روشن شدن خودرو

4 – عمل نکردن استارت و روشن نشدن خودرو

5 – کار نکردن رادیو خودرو

یک راه فوق‎العاده راحت برای فهمیدن اینکه آیا باطری شما به اندازه کافی شارژ دارد یا خیر، استفاده از مولتی‎متر است. یک مولتی‎متر میزان ولتاژ ذخیره شده یا میزان ولتاژی که الان در حال ذخیره شدن در باطری خودروی شما است را اندازه‎گیری می‎کند.

پیشنهاد می‎کنیم برای کاهش هزینه‎های خود یک مولتی‎متر خریداری کنید تا بتوانید در کوتاه‎‌ترین زمان وضعیت باطری خودرو خود را در منزل بررسی کنید.

علت سولفات و شوره زدن سر باطری خودرو

ازآنجایی‎که سولفاته شدن سر باطری به‎صورت یک جرم سفید یا نقره‎ای رنگ خود را نشان می‎دهد، از این حالت با عنوان شوره زدن یاد می‎شود. یکی از دلایل رایج رخ دادن این مسئله عدم استفاده از باطری برای مدت طولانی است. از دیگر علل آن می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

1 – شارژ کردن مداوم و زیاد باطری در زمان‎هایی که نیازی به شارژ شدن ندارد

2 – حرکت دادن خودرو درحالی‏که مشخص است باطری آن شارژ ندارد

3 – به اتمام رسیدن عمر مفید باطری خودرو

4 – رانندگی مداوم در مسیرهای کوتاه

تجربه نشان داده است که یک باطری سولفاته شارژ خود را به خوبی نگه نمی‌دارد. در نتیجه نمی‎تواند به قطعات دیگر خودرو انرژی الکتریسیته برساند. در واقع شوره زدن به‎عنوان علت خرابی باطری در نظر گرفته می‎شود و باید با تمیز کردن آن باطری خودرو را دوباره احیا کرد.

زمان مناسب تعویض باطری خودرو

اصولا هنگامی‎که یک باطری خودرو ظرفیت نگهداشتن انرژی الکتریکی به میزان 12.6 ولت یا بالاتر را داشته باشد، یعنی به طور کامل شارژ می‎شود و سالم است. وقتی این میزان به 12.2 ولت برسد فقط 50٪ شارژ می‎شود و وقتی به زیر 12 ولت رسید یعنی باطری اتوموبیل شما خراب شده است و باید تعویض شود.

اگر باطری خودرو شما ضعیف شود، ماشین شما فشار بیشتری به سیستم شارژ یا دینام و استارت وارد می‎کند. در نتیجه اگر مدام باطری ماشین خود را بازرسی، آزمایش و شارژ نکنید یا در صورت نیاز آن را تعویض نکنید، باید برای تعویض این قطعات برقی گران‎قیمت اقدام کنید.

از نظر کارشناسان، درصورتی‎که از باطری خودرو به خوبی نگهداری شود می‎تواند تا 4 سال دوام بیاورد. اگر مدام شارژ و دشارژ شود از طول عمر آن کاسته شده و حتی به 2 سال می‎رسد.

راه‎های افزایش طول عمر باطری خودرو

مسائل زیر می‎توانند باعث دشارژ شدن باطری اتوموبیل شوند، بنابراین بهتر است برای افزایش طول عمر باطری خود از وقوع آن‎ها جلوگیری کنید:

1 – روشن باقی ماندن چراغ‎های جلو یا چراغ داخلی اتوموبیل

2 – خرابی سیستم شارژ

3 – قرار گرفتن باطری در معرض دمای بیش‌ازحد کم یا زیاد

4 – خرابی یا شل بودن اتصالات پایانه باطری

5 – عدم استفاده از اتوموبیل برای یک مدت طولانی

از نظر کارشناسان، برای نگهداری صحیح از باطری خودرو باید مدام محکم بودن سر باطری‎ها، سطح الکترولیت، و وضعیت تسمه دینام بررسی شوند. علاوه‏براین، تمیز کردن سطوح خورده شده سر باطری نیز لازم است. کابل‎ها و پایانه‎های خورده شده یا پایانه‎های شل اتصالات می‏توانند توانایی دینام را برای شارژ باتری و تامین برق خودرو محدود کنند. حتما یک بار قبل از شروع فصل سرما و در فصول گرم ماهی یکبار این موارد را کنترل کنید. می‏توانید در باطری‎های اتمی از آب مقطر نیز برای افزایش سطح الکترولیت استفاده کنید.

دقت کنید که باطری‌های سربی-اسیدی باید دائماً شارژ شوند. عدم استفاده از آن‎ها به مدت 6 ماه به ویژه در هوای بسیار سرد، باعث خراب شدن آن‎ها می‎شود. اصولا هوای بسیار سرد برای باطری‎های سربی-اسیدی و باطری‎های لیتیوم-یونی مخرب است زیرا باعث کوتاه شدن صفحات آن‎ها شده و در این شرایط دیگر شارژ نمی‎شوند.

سخن آخر

با توجه به افزایش بیش‎ از حد قیمت قطعات خودرو به ویژه باطری، پیشنهاد می‎کنیم به تمامی نکات ارائه شده در این راهنمای جامع توجه ویژه‎ای داشته باشید!