هر آنچه که باید درباره روغن موتور بدانید !

چه روغن موتوری برای خودروی من مناسب است؟

روغن موتور یکی از اجزای ضروری موتور خودرو است، زیرا با کاهش اصطکاک میان اجزای فلزی و متحرک موتور کمک می‌کند تا عملکرد بهینه‌ای داشته باشند. بدین شکل، کل ساختار موتور از گرما و سایش ناشی از اصطکاک در امان می‌ماند.

بنابراین، انتخاب نوع روغن موتور و کیفیت آن از اهمیت زیادی برخوردار است. می‌توانید در این زمینه از دفترچه راهنمای خودرو خود استفاده کنید. به طور کلی، پیش از خرید روغن موتور باید به چهار شاخصه اصلی یعنی  استانداردهای روغن موتور، ویسکوزیته روغن موتور، نوع روغن موتور و رتبه‌بندی دیزلی یا بنزینی روغن موتور توجه کنید. در ادامه به جزئیات هرکدام اشاره خواهیم کرد.

نکاتی که باید پیش از تهیه روغن موتور خودرو به آن‌ها توجه کرد

توصیه می‌کنیم پیش از هرگونه اقدامی ابتدا به موارد زیر توجه کنید.

1. استانداردهای روغن موتور

اصولا محصولات باکیفیت دارای استانداردهای API یا ACEA هستند و این مسئله روی بسته‌بندی آن‌ها درج شده است. در ادامه به توضیحات هرکدام خواهیم پرداخت.

• استاندارد API. API مخفف عبارت American Petroleum Institute و مربوط به انجمن نفت آمریکا است. معمولا در روغن موتورهای مخصوص موتورهای بنزینی برای نشان دادن این استاندارد از حرف S به همراه حروف A تا N در کنار عبارت API استفاده می‌شود. هرچه حرف دوم بالاتر باشد، کیفیت محصول بیشتر است. بنابراین روغن موتوری با استاندارد SN کیفیت بالاتری از محصولی با استاندارد SM دارد. در مورد خودروهای دیزلی از حرف C به همراه حروف A تا J استفاده می‌شود. مطمئنا توجه به این نکته کمک زیادی به شما در انتخاب یک روغن موتور باکیفیت می‌کند.‎

• استاندارد ACEA. این استاندارد مربوط به انجمن خودروسازان اروپا است. در محصولات دارای این استاندارد معمولا از حروف انگلیسی A تا E و اعداد ۱ تا ۸ در کنار عبارت ACEA استفاده می‌شود. اگر روی محصول مورد نظر شما حرف A وجود داشت یعنی روغن موتور مخصوص خودروهای بنزینی است. حرف B مربوط به خودروهای دیزلی سبک، حرف C برای خودروهای دیزلی و بنزینی سازگار با مبدل کاتالیست و حرف E مرتبط به خودروهای دیزلی سنگین است. طبق این راهنما می‌توانید یک روغن موتور باکیفیت طبق استاندارهای اروپا برای خودرو خود خریداری کنید.

2. ویسکوزیته روغن موتور

میزان ویسکوزیته یا گرانروی روغن موتور خودرو یکی دیگر از شاخصه‌هایی است که باید پیش از تهیه روغن موتور با توجه به آب‌وهوای منطقه خود به آن دقت کنید. منظور از ویسکوزیته میزان رقیق‌ بودن یا غلیظ بودن ماده مورد نظر است.

اگر دقت کنید، معمولا روغن موتور معمولی در روزهای سرد زمستان سفت می‌شود و در این شرایط به‌سختی ممکن است بتوان موتور خودرو را روشن کرد. درحالی‌که اگر ویسکوزیته آن با آب‌وهوای منطقه زندگی شما تطابق داشته باشد، چنین مشکلی بروز نخواهد کرد. براساس استاندارد SAE، دو نوع روغن موتور سینگل گرید و مولتی گرید وجود دارد که در ادامه به ویژگی‌های هرکدام اشاره خواهیم کرد.

• روغن موتور سینگل گرید. اصولا این نوع روغن موتور فقط برای یک نوع آب‌وهوا طراحی شده است. اگر در کنار عبارت SAE، اعداد ۰ تا ۲۵ وجود داشته باشد یعنی مناسب فصول سرد سال است. اما اگر اعداد ۳۰ تا ۶۰ وجود داشته باشند باید برای فصول گرم سال از ان استفاده کنید. بنابراین، در صورت خرید یک محصول سینگل گرید مجبور هستید هر 6 ماه یکبار روغن موتور خودرو خود را تعویض کنید.

• روغن موتور مولتی گرید. با خرید چنین روغن موتوری دیگر نیاز به تعویض مداوم آن نیست. زیرا برای چهار فصل سال مناسب است. معمولا برای شناسایی آن باید توجه کنید که کنار عبارت SAE از دو عدد و حرف W استفاده می‌شود که رایج‌ترین آن 10W-40 است. اصولا هرچه عدد کناری حرف W کوچکتر باشد، عملکرد روغن موتور در هوای سرد بهتر است. بنابراین اگر در یک شهر گرمسیری زدگی می‌کنید بهتر است روغن موتوری با عدد کمتر از 10 خریداری کنید. منظور از عدد دوم این است که ویسکوزیته روغن موتور در دمای 100 درجه سانتی‌گراد، از این عدد پایین‌تر نخواهد آمد. کارشناسان توصیه می‌کنند که بهتر است فاصله میان دو عدد کنار حرف W زیاد نباشد. زیرا نشان‌دهنده آن است که به چه میزان از مواد پلیمری و افزودنی‌ استفاده شده است و در نتیجه خلوص روغن موتور را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

3. نوع روغن موتور

اصول سه نوع روغن موتور در بازار وجود دارد که در ادامه به ویژگی‌های هرکدام خواهیم پرداخت.

• روغن موتور سنتتیک (Synthetic). اصولا در آزمایشگاه به کمک مواد شیمیایی تولید می‌شود. بهترین کیفیت را دارد و با وجود آن عملکرد خودرو در بهترین حالت خواهد بود. از ساییدگی و رسوبات اجزای موتور جلوگیری می‌کند. ازآنجایی‌که خیلی دیر کارایی خود را از دست می‌دهد نیاز به تعویض مداوم آن نیست. بنابراین، با وجود اینکه قیمت بالایی دارد اما نوعی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. تنها عیب قابل توجه آن این است که گاهی باعث لغزندگی بیش از حد اجزای موتور بعضی از خودروها می‌شود. بنابراین برای همه خودروها مناسب نیست.

• روغن موتور نیمه سنتتیک (Semi synthetic). فرمولاسیون آن به گونه‌ای است که ترکیبی از روغن موتور معمولی و روغن موتور سنتتیک محسوب می‌شود. به‌همین‌دلیل، سه برابر بیشتر از روغن معمولی کارایی دارد و از اجزای فلزی متحرک موتور به‌خوبی محافظت می‌کند، درحالی‌که قیمت بالای روغن سنتتیک را ندارد. تنها عیب آن این است که برخلاف روغن موتور سنتتیک همراه خوبی برای روزهای سرد سال نیست و حداقل 10 دقیقه باید پس از استارت زدن صبر کرد تا موتور خودرو گرم شود.

• روغن موتور معمولی یا مینرال. این نوع روغن موتور از نفت خام به دست می‌آید و از ترکیب هیدروکربن‌ها و روغن‌های پایه‌ای مانند پلی اینترنال الفین و پلی آلفا الفین‌ها نیز استفاده می‌شود. در حال حاضر، می‌توان گفت که ارزان‌ترین نوع روغن موتور است و می‌تواند خیلی کم از ساختار و اجزای موتور محافظت کند. به‌همین‌دلیل، بهتر است برای خودروهای گران‌قیمت از آن استفاده نکنید و نهایتا در مرحله آب‌بندی اولیه خودرو به سراغ این نوع محصول بروید. در بازه های زمانی کوتاه نیاز به تعویض دارد و در دمای خیلی زیاد و کم ممکن است کارایی خود را از دست بدهد.

4. تفاوت روغن موتور دیزلی یا بنزینی

ممکن است این ابهام در ذهن شما شکل بگیرد که آیا در شرایط اضطراری می‌توان از روغن موتور دیزلی به جای روغن موتور بنزینی استفاده کرد یا خیر. ازآنجایی‌که روغن موتور دیزلی دارای ترکیبات ضد کف است، درجه SAE بالایی دارد و حاوی مواد افزودنی زیادی است، از آن نباید برای موتورهای بنزینی استفاده کرد. چنین ویژگی‌هایی ممکن است باعث تخریب ساختار موتور خودرو بنزینی شما شود.

بهترین زمان تعویض روغن موتور و نحوه تشخیص این مسئله

از علائم مورد توجه برای اقدام به تعویض روغن موتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سیاه و کثیف شدن روغن موتور هنگام بازدید آن
• لرزش بی‌دلیل و صدای زیاد موتور هنگام حرکت خودرو
• احساس استشمام بوی روغن سوخته هنگام نشستن در کابین خودرو
• روشن شدن چراغ چک خودرو همزمان با چراغ روغن خودرو
• خروج دود آبی‌رنگ از اگزوز خودرو در اثر روغن‌سوزی

معمولا روغن‌های سنتتیک تا مدت حداکثر دو سال یا 29 هزار کیلومتر کارکرد خودرو نیاز به تعویض ندارند. اما در مورد روغن‌های معمولی باید هر 3 تا 6 ماه یکبار یا 5000 کیلومتر کارکرد خودرو برای تعویض اقدام کرد. البته نحوه رانندگی شما و تکنولوژی ساخت موتور خودرو نیز روی زمان تعویض روغن موتور موثر هستند.

به عنوان مثال موتورهایی که مجهز به سیستم توربوشارژ هستند، ممکن است زودتر از موتورهایی با تنفس طبیعی نیاز به تعویض روغن موتور داشته باشند. در مورد موتورهای دیزلی در مقایسه با موتورهای بنزینی، می‌توان در بازه زمانی طولانی‌تری برای تعویض روغن اقدام کرد. بنابراین، بهتر است در این زمینه با یک تعمیرکار حرفه‌ای مشورت کنید و از اطلاعات ارائه شده در دفترچه راهنمای خودرو خود بهره‌مند شوید.

جدول نوع روغن موتور انواع خودرو

در این بخش قصد داریم با ارائه یک جدول به شما کمک کنیم تا با دقت بیشتری برای تعویض روغن موتور طبق نوع مدل خودرو خود اقدام کنید.

سخن آخر

در این مطلب سعی کردیم شما را با انواع روغن موتور آشنا کنیم تا این بار با دقت بیشتری برای تهیه یا تعویض آن اقدام کنید. هرگونه بی‌دقتی در این مسئله می‌تواند باعث افزایش سرعت فرسودگی قطعات موتور و بروز خسارات جبران‌ناپذیری شود. به‌همین‌دلیل، پیشنهاد می‌کنیم حتما به سراغ محصولاتی با برند معتبر بروید. زیرا فرمولاسیون و مواد افزادنی شرکت‌های تولیدکننده مختلف ممکن است با یکدیگر تفاوت داشته باشد. اخیرا شرکت‌های ایرانی محصولات باکیفیتی عرضه می‌کنند. بنابراین، همیشه ضرورتی برای خرید محصولات خارجی نیست.