هر آنچه که باید درباره استپر موتور بدانید !

استپر موتور چیست و علائم خرابی آن

استپر موتور یک قطعه کوچک الکترونیکی-مکانیکی است که پس از نصب شدن روی دریچه گاز خودرو به تنظیم مقدار هوای ورودی به دریچه گاز و روشن نگهداشتن ماشین کمک می‌کند. در واقع، به همراه سنسور دریچه گاز و دریافت و ارسال اطلاعات به کامپیوتر مرکزی خودرو می‌تواند در حالت درجا مانع از خاموش شدن خودرو شود.

از استپر موتور با عنوان «سوپاپ کنترل هوا در دور آرام موتور» نیز یاد می‌شود. زیرا قابلیت آن را دارد که دور موتور را در حالت درجا کاهش یا افزایش دهد. از اجزای تشکیل‌دهنده استپر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1 – موتور الکتریکی

2 – فنر نگهدارنده

3 – بوش جداکننده

4 – شفت استپر موتور

5 – کلاهک

* برای خرید آنلاین انواع استپر موتور کلیک کنید *

سالم بودن و هماهنگی تک تک این اجزا برای عملکرد صحیح استپر موتور مهم است. ازآنجایی‌که این قطعه در بخش ابتدایی دریچه گاز قرار دارد، ممکن است به مرور زمان اجزای آن در اثر تماس با ذرات معلق و قطرات روغن کثیف شوند. بنابراین، تمیز کردن به‌موقع آن اهمیت دارد. اگر خرابی استپر موتور نادیده گرفته شود و برای تعویض آن اقدام نشود، اجزای دیگر موتور آسیب خواهند دید.

با وظایف مختلف استپر موتور بیشتر آشنا شوید

اگرچه روشن نگهداشتن خودرو در دور آرام موتور مهمترین وظیفه استپر است اما این قطعه وظایف دیگری مانند موارد زیر نیز دارد:

1 – می‌توان گفت که استپر موتور همان کار ساسات را انجام می‌دهد. زیرا زمانی‌که خودرو گرم نشده است، کمک می‌کند تا با اولین استارت روشن شود.

2 – یکی از کارهای جالب استپر موتور، مدیریت هوای مورد نیاز سیلندرها به‌خصوص در زمان رها کردن پدال گاز است.

3 – وظیفه تنظیم میزان سوخت و هوا در دور پایین موتور (منظور 900 تا 1200 دور در دقیقه) با استپر است.

4 – در زمان احتراق ناقص سوخت خودرو، استپر موتور می‌تواند سوزن ژیگلور را طوری حرکت دهد که این وضعیت بهبود یابد.

5 – در هنگام تعویض دنده، استپر موتور روی تنظیم سرعت خودرو موثر است. چراکه هر بار باید راننده پای خود را از روی پدال گاز بردارد و استپر با پیشگیری از مسدود شدن مسیر هوا سرعت مناسب را در این وضعیت برقرار می‌کند.

6 – استپر موتور می‌تواند دور اضافی خودرو را در زمان تحمیل یک بار اضافی به موتور خودرو مدیریت کند. منظور از بار اضافی زمانی است که مثلا کولر یا بخاری خودرو روشن می‌شوند.

بنابراین با توجه به وظایف مهم این قطعه، سالم بودن آن اهمیت زیادی دارد.

علت خراب شدن استپر موتور

استپر موتور ممکن است به دلایل مختلفی خراب شود. مواردی چون:

1 – کثیف شدن انژکتورهای سوخت خودرو

2 – مسدود شدن فیلترهای هوا

3 – معیوب شدن شمع‌های خودرو

همه این موارد باعث تجمع رسوبات و کربن در اجزای استپر موتور و خرابی آن می‌شوند. گاهی نیز اجزای استپر فرسوده و شکسته می‌شوند که باید به سرعت برای تعویض اقدام کرد.

علائم شایع خرابی استپر موتور

ازآنجایی‌که وجود استپر موتور برای تنظیم سرعت موتور در دورهای پایین لازم است، اگر این قطعه خراب شود دیگر در حالت درجا دور موتور پایدار نخواهد بود و مدام نوسان می‌کند. از سایر علائم خرابی استپر موتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1 – خاموش شدن خودرو بلافاصله بعد از رها کردن پدال گاز

2 – گاز خوردن غیر قابل توضیح ماشین بعد از روشن کردن آن

3 – گیر کردن یا گاز نخوردن خودرو

4 – به خوبی روشن نشدن خودرو در فصول سرد سال

5 – افزایش دور موتور خودرو در زمان افزایش دمای آن

6 – افزایش بی‌دلیل دور موتور به سرعت بعد از روشن کردن ماشین

7 – کاهش تدریجی دور موتور در زمان اعمال بار اضافی به موتور خودرو مانند روشن کردن کولر ماشین

معمولا علت بروز تمامی این علائم، خرابی دریچه استپر موتور است. زیرا میزان هوای ورودی به موتور خودرو مختل می‌شود و موتور نمی‌تواند به خوبی کار کند.

علت تغییر دور موتور در زمان خرابی قطعه استپر

اصولا وظیفه اصلی استپر موتور تنظیم دور آرام موتور است. بنابراین اگر خراب شود، طبیعی است که در حالت درجا موتور بی‌دلیل گاز بخورد یا دور آن نوسان پیدا کند. به راحتی می‌توان این وضعیت را با نگاه کردن به درجات صفحه آمپر خودرو متوجه شد.

دلایل سخت کار کردن موتور خودرو پس از معیوب شدن استپر موتور

زمانی‌که استپر خراب است، موتور به سختی می‌تواند در حالت درجا کار کند و به‌همین‌دلیل، مشاهده لرزش‌هایی در بدنه خودرو طبیعی است. زیرا هوای کمتری وارد موتور خواهد شد.

دلایل خاموش شدن بی‌دلیل خودرو در زمان خرابی قطعه استپر

مطمئنا خرابی استپر موتور بر روی از دست دادن کنترل خودرو نیز موثر است. در نتیجه حین کار کردن، موتور خودرو ممکن است هر چند دقیقه یکبار خاموش شود. در این شرایط، هیچ کاری نمی‌توان کرد جز اینکه به نزدیکترین تعمیرگاه مجاز مراجعه کنید. خاموش شدن‌ ناگهانی خودرو نه تنها ممکن است باعث ایجاد ترافیک در خیابان شود، بلکه خطر تصادف کردن نیز وجود دارد.

علل افزایش بار موتور در زمان نقص استپر موتور

در این شرایط، شما بعد از روشن کردن سیستم سرمایشی یا گرمایشی خودرو متوجه کشیده شدن فرمان به سمت دیگری می‌شوید. این وضعیت یعنی بار اضافی موتور به دلیل خرابی استپر، فراتر از تحمل آن است. بهتر است ابتدا کولر یا هیتر خودرو را خاموش کرده و چند لحظه صبر کنید تا دمای موتور کاهش پیدا کند.

یکی از نکات قابل توجه این است که در اثر خراب شدن استپر موتور، ممکن است چراغ چک خودرو که بر روی صفحه آمپر قرار دارد روشن شود. البته دلایل دیگری نیز برای روشن شدن چراغ چک خودرو وجود دارد. بهتر است در این زمینه با یک تعمیرکار حرفه‌ای مشورت کنید.

نحوه تمیز کردن استپر موتور

یکی از راه‌های احیای استپر موتور تمیز کردن آلودگی‌های آن است. برای این کار می‌توان از پاک‌کننده‌های معمول موتور یا یک اسپری تمیزکننده استفاده کرد. نحوه تمیز کردن یا شستن استپر بدین شکل است که:

1 – ابتدا باید خودرو را خاموش کرده و اجازه دهید که موتور به خوبی خنک شود.

2 – حال از یک دستکش استفاده کرده و سعی کنید پایانه مثبت باطری خودرو را جدا کنید تا بتوانید برق ماشین را قطع کنید.

3 – برای شناسایی محل استپر موتور می‌توانید از دفترچه راهنمای خودرو استفاده کنید.

4 – به منظور خارج کردن استپر باید پیچ و مهره‌ها را باز کرده و سیم‌های مربوطه را از موتور جدا کنید.

5 – حال به کمک مواد شوینده مخصوص یا گازوئیل قطعه استپر را تمیز کنید. سپس به کمک هوای خشک و فشرده آن را خشک کنید.

6 – حتما دریچه استپر را بررسی کنید که سالم باشد و به خوبی بتواند باز و بسته شود.

7 – استپر را به محل اصلی خود بازگردانید و پیچ‌ها و اتصالات لازم را وصل کنید.

اگر بعد از انجام همه این مراحل باز هم متوجه شدید که نحوه عملکرد موتور خودرو در دور آرام نوسان دارد، این بار باید برای تعویض استپر موتور اقدام کنید. البته اگر از قبل از سلامت قطعات زیر مطمئن شده‌اید:

1 – اجزای سیستم جرقه‌زنی خودرو

2 – سنسور مربوط به دریچه گاز خودرو

3 – سیستم ورودی هوا و نبود نشتی هوا

4 – انژکتورها و پاشیدن مناسب سوخت توسط آن‌ها

روش تعویض استپر موتور

اگرچه بهتر است که قطعات خودرو توسط تعمیرکار تعویض شوند اما اگر خودتان دست به آچار هستید و می‌توانید استپر موتور را عوض کنید، بهتر است از دستورالعمل زیر تبعیت کنید:

1 – ابتدا باید قطعه استپر را پیدا کنید. با توجه به اینکه این قطعه معمولا روی دریچه گاز قرار دارد.

2 – قبل از باز کردن استپر معیوب، باید اجزای الکتریکی خودرو را از کار بیاندازید. زیرا اگر باطری خودرو بار الکتریکی ساکن ایجاد کند، به قطعات دیگر آسیب می‌رساند و متحمل خسارات زیادی خواهید شد.

3 – حال با خیال راحت به سراغ باز کردن استپر بروید. البته بسته به مدل خودرو شما ممکن است نیاز باشد که اتصالات و پیچ‌های مختلفی را باز کنید. بنابراین، بهتر است نگاهی به دفترچه راهنمای خودرو بیاندازید.

4 – اصولا استپر موتور یک سنسور یا اتصال الکتریکی دارد که باید از پشت آن جدا شود. به کمک یک پیچ‌گوشتی کوچک سرتخت می‌توانید این کار را انجام دهید. خیلی مراقب باشید که به قطعات اطراف آسیب وارد نکنید یا باعث شکسته شدن آن‌ها نشوید.

5 – معمولا استپر موتور به کمک دو پیچ محکم در جایگاه خود قرار گرفته است. این دو پیچ را باز کنید و استپر خراب شده را خارج کنید.

6 – حال می‌توانید برای نصب استپر جدید اقدام کنید. خیلی دقت کنید که سوراخ پیچ‌ها در یک ردیف باشند. پیچ‌ها را ببندید و اتصال الکتریکی استپر را دوباره متصل کنید.

7 – اگر قبلا قطعه‌ای را برداشته‌اید یا جابه‌جا کرده‌اید، ان را سر جای خود قرار دهید.

8 – از آنجایی‌ که اتصال باتری موتور را قطع کرده بودید، حال باید آن را وصل کنید. دقت کنید که چراغ کنترل موتور روشن می‌شود و همه چیز تحت کنترل است.

سخن آخر

استپر موتور مانند سایر قطعات کلیدی خودرو، جایگاه ویژه‌ای دارد و در صورت خرابی ممکن است خسارات سنگینی به موتور خودرو وارد کنید. زیرا همه قطعات مرتبط با موتور خودرو باید سالم باشند تا موتور بتواند به خوبی کار کند. به‌همین‌دلیل، توصیه می‌کنیم حتما معاینات دوره‌ای خودرو تحت نظر یک تعمیرکار حرفه‌ای را در برنامه زندگی خود داشته باشید. البته گاهی می‌توان با تمیز کردن استپر موتور به جای تعویض آن، متحمل هزینه کمتری شد. مطمئنا مشورت با یک مرکز تخصصی تعمیرات ماشین چنین نکاتی را به شما گوشزد خواهد کرد!